کتاب رنج و التیام در سوگواری و داغدیدگی

خواندن کتاب "رنج و التیام در سوگواری و داغدیدگی" نوشته ج. ویلیام وُردِن، ترجمه محمد قائد را به پایان بردم. مرگ، بخشی از زندگی است و همه ما روزی با مرگ عزیزانمان روبرو خواهیم شد. با این حال، پذیرفتن حقیقت مرگ برای همه ما سخت و ناگوار می آید. مصیبت دیدگان به سوگواری نیاز دارند. ترجمه فارسی کتاب "رنج و التیام در سوگواری و داغدیدگی" در نه فصل تنظیم شده است:

فصل اول) دلبستگی، فقدان و تکالیف سوگواری: وُردِن در این فصل می گوید: ما به سوگواری نیاز داریم و برای اتمام سوگواری نیازمندیم تا چهار تکلیف را پشت سر گذاشته، اگر کسی نتواند یکی از این تکالیف را به پایان برساند بدین معناست که سوگواری او به پایان نرسیده است. چهار تکلیف سوگواری عبارتند از: تکلیف 1) پذیرش واقعیت فقدان، تکلیف 2) گذر از دردِ مصیبت، تکلیف 3) انطباق با محیطی که شخص فقید در آن حضور ندارد و تکلیف 4) تغییر جای متوفی از نظر عاطفی و ادامه دادن به زندگی.  

فصل دوم) واکنش های بهنجار در برابر ماتم: سوگواری بی مسئله: وُردِن، واکنش های بهنجار در برابر ماتم را به چهار دسته تقسیم می کند:

الف) احساسات: اندوه، خشم، گناه و خویشتن نکوهی، اضطراب، تنهایی، خستگی، درماندگی، شوک، حسرت، رهایی، آسودگی، و کرختی.

ب) حس های بدنی: پوکی و خالی بودن معده، فشار در قفسه ی سینه، فشار در گلو، حساسیت بیش از اندازه به سر و صدا، احساس غیر شخص شدن، تنگی نفس و احساس خفگی، ضعف عضلانی، کم بنیگی، و خشکی دهان.

ج) شناخت ها: ناباوری، گیجی، دلمشغولی، احساس حضور، و توهمات.

د) رفتارها: اختلال در خواب، اختلال در اشتها، حواس پرتی، گوشه گیری، به خواب دیدن متوفی، پرهیز از هر آنچه متوفی را به یاد بیاورد، جستجو و صدا زدن، آه کشیدن، تحرک مفرط و بیقراری، گریستن، دیدار از جاها یا حمل اشیایی که متوفی را به یاد می آورد، و حفظ اشیای متعلق به متوفی.

وُردِن، عوامل تعیین کننده ماتم را چنین ذکر می کند: 1) متوفی که بود؟ 2) ماهیت رابطه (شدت دلبستگی، تامینی که آن دلبستگی ایجاد می کرد، دوگانگی در رابطه، و تضادها با متوفی)، 3) نوع مرگ، 4) پیشینه ها، 5) متغیرهای شخصیتی، 6) متغیرهای اجتماعی، 7) فشارهای روحی جاری.

فصل سوم) مشاوره ی ماتم: اهداف مشاوره ماتم عبارتند از: 1) افزایش واقعیت فقدان، 2) کمک به مشاوره گیرنده تا با تاثیرهای بارز و نفهته فقدان مقابله کند، 3) کمک به مشاوره گیرنده تا بر موانع مختلف در راه انطباق با فقدان فایق آید و 4) تشویق مشاوره گیرنده تا به گونه ای مناسب با متوفی وداع کند و به سر زندگی خویش برگردد.

فصل چهارم) واکنش های نابهنجار در برابر ماتم: سوگواری پیچیده: در این فصل، وُردِن عواملی که مانع اتمام سوگواری فرد می شود را توضیح می دهد. از جمله: عوامل ارتباطی (رابطه دوگانه، رابطه سرشار از وابستگی، رابطه سرشار از اختلاف)، عوامل پیرامونی (نامشخص بودن فقدان مثل زمانی که شوهر زنی مفقودالاثر است و همسرش نمی داند مرده است یا زنده)، عوامل پیشینه ای (تاثیر فقدان های گذشته بر فقدان جاری)، عوامل شخصیتی، عوامل اجتماعی (ضایعه در برابر جامعه غیرقابل بحث باشد مثل خودکشی، جامعه فقدان را نفی کند مثل سقط جنین، و نبود شبکه ای از حمایت اجتماعی).

فصل پنجم) ماتم درمانی: گره گشایی از ماتم بیمارگونه: هدف ماتم درمانی، شناسایی و حل کشاکش جدایی است که مانع تکمیل وظایف سوگواری در افرادی می شود که ماتم شان ناپیداست، به تاخیر افتاده است، مفرط است یا بیش از حد به درازا کشیده است.

فصل ششم) ماتم بر انواع خاص ضایعه: در این فصل، وُردِن به توضیح ماتم براساس انواع خاص ضایعه از جمله خودکشی، مرگ ناگهانی، مرگ ناگهانی اطفال، سقط جنین غیرعمدی، مرده زایی، سقط جنین، ماتم پیشاپیش و ایدز می پردازد.

فصل هفتم) ماتم و سازمان خانواده: در این فصل وُردِن راجع به مرگ فرزند، مرگ والدین و تاثیر مرگ روی سالمندان توضیح می دهد.  

فصل هشتم) ماتمِ شخصی مشاور: در این فصل، وُردِن راجع به ماتم شخصی مشاوران و تاثیر آن روی کمک رسانی به مصیبت دیدگان صحبت می کند.

فصل نهم) آموزش برای مشاوره ماتم: در این فصل، وِردِن طرح های برای پرداختن به مشاوره ماتم و آموزش افراد برای مشاوره ماتم ارائه می کند.  

قلدری

چند ماه پیش تصویر "لیزی ولاسکوئز" را اولین بار روی مجله ای در کتابفروشی دیدم ولی وقت نداشتم تا مصاحبه را بخوانم اما یک روز که مشغول دانلود کردن مستندهای زندگی نامه ای بودم، چشمم به مستند "یک قلب شجاع: داستان لیزی ولاسکوئز" خورد. فورا آن را دانلود کردم و تماشا کردم. لیزی ولاسکوئز، سخنران انگیزشی امریکایی است. او متولد 13 مارچ 1989 در تگزاس امریکاست. وی چهار هفته قبل از موعد به دنیا آمده و در هنگام تولد فقط 1.219 کیلوگرم وزن داشته است. لیزی از بیماری نادری رنج می برد که مانع از ذخیره چربی در بدنش می شود.

در مستند "یک قلب شجاع: داستان لیزی ولاسکوئز"، ما تصاویری از لیزی، کودکی، دوران تحصیل در مدرسه، موفقیت های تحصیلی و خانواده اش می بینیم. همه چیز به خوبی پیش می رود تا اینکه روزی لیزی ویدیویی در یوتیوب می بیند که فردی عکسی از وی منتشر کرده و نوشته: "زشت ترین زن دنیا". سپس او کامنت های وحشتناک مخاطبان را می خواند. پس از آن، لیزی تصمیم می گیرد با قلدری و تاثیرات مخرب آن روی افراد مبارزه کند.

انجمن روانشناسی امریکا در تعریف قلدری می نویسد: "قلدری نوعی رفتار تهاجمی است که در آن کسی عمدا و به طور مرتب باعث آسیب یا ناراحتی دیگری می شود. آزار و اذیت می تواند به صورت تماس فیزیکی، کلمات یا اقدامات ظریف تر باشد". افرادی که مورد قلدری قرار می گیرند، تجربیاتی از قبیل افسردگی، اضطراب، افزایش اندوه و تنهایی، بی نظمی در الگوهای خواب و غذاخوردن، کاهش علاقه به انجام فعالیت های مورد علاقه شان، افت تحصیلی، ترک مدرسه، کاهش اعتماد به نفس، کاهش عزت نفس، کابوس دیدن و ابتلا به بیماری پشت سر می گذارند. در برخی موارد، افرادی که مورد قلدری قرار گرفته خودکشی و به زندگی خود خاتمه داده اند.

دختران بیشتر از سوی پسران و دختران مورد قلدری قرار می گیرند در حالی که پسران معمولا از سوی پسران مورد قلدری واقع می شوند. کودکان و جوانان دارای معلولیت، کودکان و جوانان همجنس گرا، کودکان و جوانان اقلیت های قومی بیشتر از سایرین در معرض قلدری قرار گرفتن هستند. به طور مثال در افغانستان، کودکان هندو و سیک بیشتر از بقیه مورد قلدری در مدرسه قرار می گیرند تا جایی که با توجه به گزارش های خبری، مجبور به ترک تحصیل و مدرسه شده اند. دختران و زنان هم در فضاهای مجازی به کرات مورد حمله قلدران قرار می گیرند. به گونه ای که خیلی ها مجبور می شوند با اسم مستعار در شبکه های اجتماعی، فعالیت کنند.

قلدری حتی روی خود قلدرها و شاهدان قلدری نیز تاثیرات مخربی دارد. افرادی که از کودکی، قلدری کردن را شروع می کنند در بزرگسالی به نوشیدن مشروبات الکلی، استفاده مواد مخدر، جنگ با اطرافیان، تخریب اموال، ترک تحصیل، درگیر شدن در فعالیت های جنسی زودرس، و خشونت علیه همسر و کودکان در خانواده اقدام می کنند. شاهدان قلدری هم گرفتار استفاده از مواد مخدر، بیماری های روانی چون اضطراب و افسردگی و ترک تحصیل می شوند.

برای مبارزه با قلدری، ابتدا با قلدری و تاثیرات مخرب قلدری روی افراد آشنا شوید. رفتار کودکان خود را مورد مطالعه قرار دهید. اگر آن ها را ناراحت و غمگین دیدید، علت آن را جویا شوید؛ ممکن است توسط همکلاسی یا فردی دیگر مورد قلدری قرار گرفته باشد. در داخل خانه، روبروی کودکان به مشاجره با همسرتان نپردازید. علیه کودک خود قلدری نکنید. به کودکان خود آموزش دهید که هر گاه مورد قلدری قرار گرفتند، به معلم یا به شما گزارش دهند. به کودکانتان آموزش دهید که خودشان علیه قلدر، قلدری نکنند. از کودکانتان بخواهید همیشه با دوستانشان در ارتباط بوده و هرگز تنها نباشند.

در پایان، امیدوارم از تماشای سخنرانی لیزی با عنوان "چگونه خود را تعریف می کنید؟" لذت ببرید. از داشته های خود لذت ببرید!