خشونت های آنلاین علیه زنان در افغانستان

بنا به گزارش بی بی سی در اواخر اگوست 2015، با افزایش شمار کاربران شبکه های اجتماعی در افغانستان ( یک میلیون و سیصد هزار نفر)، مزاحمت های آنلاین علیه کاربران زن در شبکه های اجتماعی افزایش پیدا کرده است. دریافت تصاویر برهنه، تهدید، باج گیری و ساختن حساب های جعلی به نام زنان از جمله مزاحمت های اینترنتی است که در این گزارش بدان اشاره شده است. مزاحمت های اینترنتی تا اندازه ای افزایش یافته که وزارت اطلاعات و فرهنگ، کار روی افزودن فصل تازه ای به قانون رسانه های کشور مبنی بر قانونمند ساختن استفاده از شبکه های اجتماعی، آغاز نموده است. به گفته ی معاون مطبوعاتی وزارت اطلاعات و فرهنگ، این کار به منظور کاهش "مشکلات و موارد منفی استفاده از شبکه های اجتماعی چون تهمت، تهدید، استفاده از حساب های جعلی و بخصوص توهین به زنان" روی دست گرفته شده است.

با رشد تکنولوژی و دسترسی هر چه بیشتر مردم به موبایل ها، تبلت ها، آیپدها، آیفون ها، کامپیوتر ها و اینترنت، شکل جدیدی از خشونت علیه دختران و زنان در افغانستان در حال شکل گیری است. گو اینکه خشونت علیه زنان در افغانستان، پایانی نداشته و از نوعی به نوع دیگر تغییر چهره می دهد. در حال حاضر، دامنه ی خشونت های فردی، خانوادگی و اجتماعی علیه زنان از فضای واقعی به فضای مجازی کشیده شده و با استفاده از تکنولوژی علیه زنان اعمال می گردد. اعمال خشونت علیه دختران و زنان در فضای مجازی و آنلاین با استفاده از اینترنت و سایر وسایل تکنولوژیکی، Online Misogyny یا ابراز تنفر از زنان در فضای مجازی نامیده می شود. Online Misogyny یا ابراز تنفر از زنان در فضای مجازی بر پایه ی تفکر بنیادین "دختر/ زن مال مردم است"، استوار می باشد بدین معنا که هر کس حق دارد نسبت به دختران و زنان اظهار نظر کند، آن ها را بشرماند، به سکوت وادارد یا از آن ها در راستای اهداف خود، سوءاستفاده نماید.

ابراز تنفر از زنان در فضای مجازی به منظور انتقام گیری، کنترل، تهدید، ارعاب و ترساندن دختران و زنان صورت می گیرد که شامل آزار و اذیت کردن، شرماندن و تحقیر کردن دختران و زنان، تخلیه ی حساب های بانکی آنان، تحت فشار قرار دادن خانواده، دوستان و همکارانشان به منظور منزوی ساختن آنان و استفاده از تاکتیک ارعاب برای القای ترس به آنان می شود. مزاحمان اینترنتی به این توهم دچار هستند که قربانیان خود را به درستی می شناسند، به همین دلیل سعی در القای ترس در دختران و زنان داشته تا مزاحمت ها و رفتار خشن خود را توجیه نمایند.

مزاحمان اینترنتی از طریق موتورهای جستجو، فروم های آنلاین، گروه های بحث در اینترنت، چت روم ها، شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک، توییتر، گوگل پلاس، بلاگ ها، اپلیکیشن های پیام های فوری مثل وایبر و ... دختر یا گروهی از دختران را شناسایی و مورد آزار و اذیت قرار می دهند. دختران و زنان با قدرت اجتماعی و سیاسی کمتر مخصوصا متعلق به گروه های اقلیت قومی و مذهبی، نسبت به دیگر دختران بیشتر مورد حمله مزاحمان اینترنتی قرار می گیرند. دختران و زنان فعال در راستای حقوق زنان در افغانستان، گروه دیگری هستند که در تیررس خشونت های آنلاین می باشند.

مزاحمان اینترنتی، افراد خونسردی هستند که هیچ گونه احترامی نسبت به افراد مخصوصا دختران و زنان قائل نیستند و به دلیل حسادت، غیرت افغانی، بیکاری، شکست عشقی، باج گیری، انتقام گرفتن و بوجود آوردن احساس حقارت در دختران و زنان، اقدام به اعمال خشونت علیه آنان می نمایند. آنان از برتری طلبی و نشان دادن قدرت خود به دختران و زنان و تخریب شخصیت روانی آنان لذت می برند. مزاحمان اینترنتی، گاه افراد بیگانه ای هستند که هیچ شناختی از دختران و زنان قربانی ندارند. گاه نسبت خویشاوندی با دختران و زنان دارند یعنی پدر، برادر و شوهران دختران و زنان ممکن است به منظور ایجاد وابستگی، انزوای اجتماعی، خانه نشین کردن و کنترل کردن آنان اقدام به اعمال خشونت آنلاین علیه شان نمایند. این نوع از خشونت های آنلاین، شامل خشونت های خانوادگی می گردد. البته در این حالت، متوجه می شویم غریبه بودن مزاحم اینترنتی، دغدغه نیست و حق مرد بر اعمال خشونت علیه زن، همچنان دغدغه و مساله ی اصلی است.

راه های مختلفی برای شناسایی خشونت های آنلاین علیه دختران و زنان وجود دارد که عبارتند از:

نسبت دادن اتهامات ناروا: بسیاری از مزاحمان اینترنتی تلاش می کنند شهرت دختران و زنان را خدشه دار ساخته و دیدگاه مردم را نسبت به آنان تغییر دهند. آنان، اطلاعات بی پایه و اساس و دروغ راجع به دختران و زنان قربانی روی صفحات وب و شبکه های اجتماعی منتشر می کنند. بدین منظور ممکن است وبسایت، وبلاگ و صفحات اینترنتی مخصوص در شبکه های اجتماعی در راستای تخریب شخصیت زنان ایجاد کنند. گاه هم تهمت های ناروایی علیه دختران و زنان در چت روم ها، گروه های خبری و سایر وبسایت ها مطرح می کنند.

جمع آوری اطلاعات در مورد قربانی: مزاحمان اینترنتی تلاش می کنند اطلاعات خصوصی راجع به قربانی را از طریق تحت تعقیب قرار دادن دوستان، خانواده و همکاران قربانی جمع آوری نمایند.

نظارت کردن بر فعالیت های آنلاین قربانیان: مزاحمان اینترنتی زمان آنلاین شدن و آفلاین شدن قربانیان از شبکه های اجتماعی، پست ها، کامنت ها، لایک ها و دوستان جدیدشان را مورد بررسی و نظارت قرار می دهند. آن دسته از مزاحمان اینترنتی که جزو خویشاوندان قربانیان هستند، ممکن است ایمیل قربانیان را کنترل نموده و با ارسال ایمیل های تهدیدآمیز از ایمیل قربانی به اطرافیانش، زمینه ی انزوای اجتماعی و آزار و اذیت کردن او را فراهم آورند.

تشویق دیگران به آزار دادن قربانی: بسیاری از مزاحمان اینترنتی معمولا از گروه سوم برای آزار دادن قربانیان خود استفاده می کنند. آنان ممکن است ادعا کنند قربانی، آنان یا اعضای خانواده اش را آزار داده، بدین طریق بقیه را برای آزار دادن قربانی بسیج می کنند. در مواردی با پست کردن نام قربانی، شماره تلفن، آدرس خانه و محل کار قربانی، دیگران را برای آزار دادن قربانی تشویق می کنند.

حمله به اطلاعات و تجهیزات: مزاحمان اینترنتی در مواردی تلاش می کنند با فرستادن ویروس، کامپیوتر قربانی را از بین ببرند.

سفارش کالا و خدمات به نام قربانی: عده ای از مزاحمان اینترنتی ممکن است فرد قربانی را عضو مجلات و گروه های اینترنتی مستهجن نمایند یا کالاها و خدماتی خلاف خواسته ی قربانی و به نام او، سفارش دهند.

تنظیم ملاقات: برخی مزاحمان اینترنتی به منظور سوءاستفاده و درخواست رابطه جنسی، از قربانیان خود می خواهند تا ملاقات چهره به چهره با آنان داشته باشند.

ارسال اظهارات توهین آمیز: برخی از مزاحمان اینترنتی، اظهارات توهین آمیز به نام قربانی در برخی وبسایت ها و گروه های اینترنتی پست می کنند.

خشونت های آنلاین، یکی از مسایل مورد بحث در حقوق دیجیتال است که در بدترین حالت، آسیب های مخرب و پایدار روی قربانیانش بر جا می گذارد. خشونت های آنلاین با نقض آزادی بیان و حریم خصوصی قربانیان، ممکن است منجر به کمین اینترنتی و کمین در زمان واقعی گشته و با تهدیدهای تجاوز و قتل قربانی یا وابستگانش همراه باشد. ساختن قوانین و پالیسی راجع به خشونت های آنلاین، یکی از راه های مبارزه با خشونت های آنلاین است ولی متاسفانه بدون دعوت دولت و همکاری سانسور و تجاوز به حریم خصوصی شامل حریم خصوصی و آزادی بیان قربانیان خشونت های آنلاین، آسان نیست.

اینترنت، رسانه ی قدرتمندی برای برقراری ارتباطات اجتماعی است. امیدوارم همگان از اینترنت برای برقراری روابط اجتماعی شاد، پویا و موفق استفاده نمایند. 
یادداشت: این مقاله اینجا منتشر شده است.
مطالعه بیشتر:
برای مطالعه بیشتر راجع به "زن ستیزی" به مقاله ناصر فکوهی (انسان شناسی آسیب های روزمره (12): زن ستیزی) مراجعه کنید.